Boodschappenlijstje | Architectuur

Op uitnodiging van het ArchitectuurCentrum Eindhoven cureer ik dit seizoen een lezingenserie getiteld Gezonde Verdichting. Gedurende vijf avonden nodigen we gastsprekers uit om te reflecteren op de toekomst van de stad. In een poging iets zinnigs te vertellen over de inzichten die onze lezingenserie en het onderzoek van al die anderen oplevert, begon ik aan een lijst met prioriteiten. De lijst zou de kapstok worden voor deze column. Maar algauw begon mijn lijst over gezonde verdichting te lijken op lijsten die voortkomen uit gedachten over de inclusieve stad, de rechtvaardige stad, de superdiverse stad. Leiden al die thema’s misschien tot dezelfde urgenties? Zijn dat misschien gewoon de urgenties van onze tijd?

Soms eindigt het schrijven van een artikel op een heel andere plek dan waar het begint. Al schrijvend merkte ik dat mijn lijst een uitdaging op zichzelf werd. Want hoe langer hij werd, hoe meer ik de kracht zag in de lengte ervan. Dat eeuwige terugbrengen van complexe vraagstukken naar drie hoofdzaken leidt tot algemeenheden waar je soms niets concreets meer mee kunt. Daarom voor een keer geen genuanceerde column, geen argumenten tegen elkaar afgewogen en gesmeed tot een samenhangend verhaal. Maar een boodschappenlijstje. Om het belang, maar wellicht tegelijkertijd ook de absurditeit van ons eindeloze engagement expliciet te maken. Deze methode is enigszins in de geest van de lijst die architectuurcriticus Michael Sorkin in 2018 maakte, getiteld 250 things an architect should know. Hij maakt een opsomming van urgenties voor architecten, associatief en vrij opgeschreven, abstract en concreet door elkaar, even scherp en inspirerend als ironisch en zelfkritisch. Zelf ben ik tot 100 gekomen, het is moeilijker dan je denkt. Aan de volgorde heb ik – expres – niet meer gesleuteld. Want het gaat juist om de associatieve werking, de écriture automatique, het zo ontstane gedicht. Ik daag je uit om samen de lijst aan te vullen tot 250.